Tork ve Beygir Gücü Nedemek

GENERAL VEHICLE SYSTEMS

Moderatörler: cenknalbantoglu, DERKMEN, Offroadpassion

Cevapla
Kullanıcı avatarı
aykuttaner
Er
Mesajlar: 36
Kayıt: 18 Oca 2013 00:00
Konum: bursa
İletişim:

Tork ve Beygir Gücü Nedemek

Mesaj: # 163224Okunmamış mesaj aykuttaner
31 Oca 2013 23:48

umarım bilgi katar;
Tork Nedir? Ne İşe Yarar?
Tork(torque) ve beygir gücü birbirine yakın iki terimdir ve torkun ne olduğunu anlayabilmek için beygir gücünün de tam olarak ne olduğunu bilmek gerekir.
Beygir Gücü Nedir?
Bir otomobilin teknik özelliklerinde motoruna ait güç ve tork değerlerini görürüz. Buradaki güç, motorun beygir gücüdür ve Türkçesi BG olan HP(horsepower) birimiyle ifade edilir. 1 beygir: 75 kg’lık ağırlığı 1 sn’de 1 metre yukarı kaldırabilecek güç miktarı olarak tanımlanır. Bunun da yaklaşık 1 atın gücüne denk geldiği düşünülerek “beygir gücü” denilmiştir. Beygir gücü motora has değiştirilemez bir değerdir. Fakat otomobilin dynometer ile ölçülen beygir ve tork değerleri; aktarma organı, vites kutusu ve tekerlek çapı gibi etmenlere bağlı olarak farklılık göstermektedir. Yani beygir gücü yüksek, torku ise düşük olan bir motoru sadece dişli oranı ayarlarını değiştirerek bile tam ters karaktere büründürmek mümkündür. Bu nedenle beygir gücü ve tork çıplak bir motorda gerçek değerlerini ifade ediyor olsalar da, gücün yere iletilmesine kadar araya giren faktörler göz önüne alındığında sadece motora ait karakteristik bir veri olarak düşünülemez.
Tork Nedir?
Tork, motordan tekerleğe iletilen itme(dönme momenti) kuvvetidir. Birimi Nm (Newtonmetre)’dir. Halk ağzıyla otomobilin çekişi olarak da tarif edebileceğimiz tork, kamyon, otobüs, traktör gibi araçlarda çok yüksek değerler almaktadır. Bunun nedeni yük taşıyan araçlarda hız yapmaktan çok çekişe ihtiyaç duyulmasıdır.
Aslında bu kavram fizikte dönme momenti olarak bilinen kuvvet x kuvvet kolu formulünden başka birşey değildir. Yandaki resimde anahtarla somunun sıkılması gösterilmekte. Burada elle uygulanan kuvvet vida ile somun arasında vidaya paralel yönde bir gerilim ve dairesel yönde moment oluşturmakta. İşte bu momente tork denir. Anahtarın sapı ne kadar uzun olur ve ne kadar geriden tutulabilirse, somun o kadar kolay dönecektir. Otomobilin tekerleklerinde olan da bunu aynısıdır. Tekerleğin çapı küçültülürse tork yükselir ve daha ani tepki veren daha esnek bir sürüş karakteristiğine sahip olunabilir. Tabi bu durumda maksimum sürat düşecektir. Bir yerden kazanılırken bir yerden fire vermek gerekir, bu işin doğasında olan birşeydir.
Torku ifade eden bir diğer oto terimi de esnekliktir. Aynı devir bandında torku yüksek olan otomobiller ara hızlanmalarda yani sollamalarda örneğin 60km/h hızdan 120km/h hıza ulaşmada daha başarılıdır. Bu da otomobilin esnekliği olarak tanımlanır. Torku yüksek olan bir otomobil özellikle rampa çıkarken fazla devir çevirmeye ihtiyaç duymadan hızını koruyabilir fakat torku az olan otomobil ivmesini koruyabilmek için vites düşürerek hızını artırmak zorundadır.
Torkun yüksek olması için temel olarak motorun yanma odasında normalden daha kuvvetli bir yanma gerçekleşmesi gerekir. Aynı beygir gücüne sahip bir benzinli motor ile bir dizel motor arasında iki kat tork farkı oluşabilir. Dizel motorlarda yanma odasındaki sıkıştırılan yüksek basınçlı havanın içerisine yine yüksek basınçlı enjektörlerden yakıt püskürtülerek kuvvetli bir yanma elde edilir. Bunun yanında pistonun kurs içerisindeki hareket mesafesinin artması ve buna bağlı olarak piston kolunun uzaması gibi etmenlerden ötürü dizel motorların torkları yüksektir. Fakat dizel motorlar benzinlilere göre fazla devir yapamadıklarından hızlanma değerlerinde pek iç açıcı değerler elde edemezler yani sahip oldukları tork avantajlarını devir düşüklükleri nedeniyle kısmen kaybederler. Bu devir düşüklüğünün nedeni ise, yanma odasına püskürtülen mazotun odacığın belirli bir noktasından başlayarak yayılarak patlamayı oluşturmasıdır. Bu noktada patlamayı kuvvetlendirmek için enjektör basıncını artırarak yakıtı yanma odasına daha hızlı göndermekten başka yapacak fazla birşey yoktur. Benzinli motorlarda ise, birden fazla buji ile farklı noktalarda ateşleme sağlanabilmesinin yanında moleküller arası yanmayı hızlandırıcı partiküllerin yakıta eklenmesiyle yanma verimini artırmak mümkün olmaktadır.
Yüksek devirli benzin motorları her halükarda en gelişmiş turbo dizel bir motordan dahi ivmelenme anlamında üstündürler. Fakat alt devirlerdeki ani hızlanma yetenekleri sayesinde günlük şehir içi kullanımda dizel motorlar çok keyifli sürüş dinamikleri sunarlar. Bunun nedeni elbette yüksek tork değerleridir. Torku yüksek olan bir aracın gaz pedalına basıldığında insanın sırtını koltuğa yapıştıracak bir hızlanma duygusu yaşatır ve bu da sürüşteki en önemli keyif faktörlerinden birisidir. Fakat hareketin devamında devirler arttıkça bu hissiyatı yaşamak pek mümkün değildir. Benzinli otomobiller ise daha doygun hızlanırlar. Bu nedenledir ki, drag yarışlarında dizel otomobiller genellikle tercih edilmemektedir.
Bir otomobilin vites kutusunda, daha fazla tork üretmesi veya daha fazla hız yapması arasında tercih yapılabilir. Bu konuda güç ve tork değerleri binek otomobillerde birbirine yakın değerlerde tutulurken örneğin bir jipte tork yönüne kaydırılmıştır. Misal bir binek otomobil 130 HP güç, 160 Nm tork değerine sahipken aynı motorun kullanıldığı bir jip 100 HP güç, 280 Nm tork değerine sahip olabilir. Burada beygir gücü değişmezken kullanılan şanzıman oranlarına bağlı olarak torkta farklılık görülmektedir. Benzer şekilde tekerlek çapı büyük olan traktör gibi araçlarda torkun yüksek olması gerekir çünkü tekerlek çapı büyüdükçe motorun çekişi düşer. İlave olarak motor tipi de tork açısından önemlidir. Sıra tipli motorlar güç üretmeye odaklı olarak üretilirken V tipli motorlar çekişin fazla ve sürekli olması istenen yerlerde yaygın olarak kullanılır.
Tork Eğrisi
Otomobilden anlayanların baktığı en önemli ve en iyi yorumlanması gereken teknik veri tork eğrisidir. Aşağıda Volkswagen markasına ait 1.4 TSI ve 1.6 FSI motorlarının tork eğrileri karşılaştırılmalı olarak verilmiştir.

Grafiği yorumlarken ilk başta şu temel bilgiyi bilmek gerekir: “Bir motorun tork eğrisi ne kadar düz bir çizgi şeklinde ilerliyorsa, motor o kadar verimlidir.” Motorun verimli olması kullanılan yakıttan minimum ısıl kayıpla optimum kazanç elde edilebildiği anlamına gelir ki, bu bir motor için en belirleyici kalite faktörlerinin başında gelir.
Grafikteki her iki motor da benzinlidir. 1.4 litrelik TSI motor 1500 devir seviyelerinden başlayarak 3500 devre kadar aynı tork değerini koruyabilmiştir. Bu demektir ki otomobil bu devir bandında kendinden beklenebilecek en atak(esnek) sürüşü mümkün kılıyor. 1.6 litrelik FSI motor ise, maksimum torkunu 4000 devirde üretmiş ve bu devirden sonra 6300 devirlere kadar fazla bir şey kaybetmeden çekişini korumuş. Atmosferik bir motor için güzel bir değer fakat 4000 devire kadar otomobilin uyuşuk bir tavır sergilemesi hem şehir içi yakıt ekonomisi hem de sürüş keyfi açısından kötü bir durum. Bu motordan performans alınabilmesi için yüksek devirde kullanmak şart, bu da çok yüksek ısıl kayıplarla beraber verimsizliği ve yüksek yakıt tüketimini beraberinde getirir. Peki bu durumda 1.4 TSI motor harika mı? Tabiki değil; onun da 3500 devirden sonra aniden nefesi kesilmeye başlıyor ve FSI motor kadar yüksek devirle motoru çeviremiyor. Sonuç olarak rampada TSI motor FSI’ya rahatlıkla toz yutturacak ve kıyas götürmez şekilde performansını gösterecektir. Düz yolda ise FSI motor, TSI’yı hem hızlanma değeri olarak hem de maksimum sürat anlamında ya geride bırakacaktır. Ama yakıt ekonomisi ve sürüş keyfi açısından TSI motorun tercih edilebilirliği daha fazla. FSI motorun eğrisi grafiğin hiçbir yerinde düz bir çizgi olarak ilerlemediğinden zaten ilk bakışta çok başarılı olmadığı anlaşılıyor. Bu grafikte kırmızı çizgiyle gösterilen TSI motor tork anlamında da güçlü zaten ama bazı grafiklerde tam tersi olur ve eğri tepe gibi olan mavi grafik kırmızının üzerine çıkar. İşte o durumda da düz ilerleyen grafiğe sahip aracı tercih etmek daha mantıklı olacaktır. Maksimum torku az olsa da o torku değişken devir aralığında sürekli üretebilen motor daha başarılıdır.
Dosya ekleri
Bel1.pdf
(69.47 KiB) 47 kere indirildi
En son aykuttaner tarafından 01 Şub 2013 21:55 tarihinde düzenlendi, toplamda 1 kere düzenlendi.
suzuki gr. vit. 2.0 - 2005,
şile/İST - BURSA
D.T. 1969,
B Rh(-)
Lastik izinden başka bir şey bırakma !...
Anılardan başka bir şey götürme !...
Zamandan başka bir şey öldürme ! ...
Görüntüden başka bir şey alma ! ...

Kullanıcı avatarı
MudMonster
Ast Sub. Üst Çavuş
Mesajlar: 1495
Kayıt: 17 Ara 2012 00:07
Konum: Ağrı
İletişim:

Re: tork nedemek

Mesaj: # 163229Okunmamış mesaj MudMonster
01 Şub 2013 01:13

verdiğin bilgiler için teşekkürler.
Ben olaya modifiye yönünden girmek istiyorum. Karşılaştırdığın motorlar iki farklı karaktere sahip motorlardır. FSI tip motorların buji sistemleri normal motorlara göre farklıdır. beygir odaklı bir motordur. TSI tip motor turbo beslemeli bir motordur ve tork + beygir odaklıdır.
Dizel motorlarda tork değerlerinin fozla olması turbo beslemeli olduğundandır. SDI yani turbo beslemesi olmayan dizel motorlar tork ve beygir yönünden kısırdır.
Saymış olduğum motorlar içerisinden yapılacak bazı değişmelerle(modifiye ile) tork üretme devrinin uzatılabileceği ayrıca araca ekstra beygir gücü katabilecek tek bir motor var o da TSI motordur. araca yapacağınız değişimler ise:
1) rahat nefes aldırmak: Spor hava filtresi
2) alınan havanın dışarı rahat atılması: Egzost sistemi
3) aracın maruz kaldığı hava direncini azaltmak ve araç altına giren hava akışını azaltmak: Body kit, Spoiler, Spor yay ve amartisör.
4) turboyu herzaman izleyip takip etmek: Turbo timer, Blow-off, Turbo basınç göstergeleri
5) güvenlik için fren mekanizması güçlendirmesi.
6) olmazsa olmaz diferansiyel kilidi.
7) vites dişli oranlarında büyütme ve ayna mahruti.
Bu işlemler pahalı ama zevkli bir araç haline gelir. hem tork hem beygir olarak iki kat artar hem de yakıt artar. Yani zevkli bir arabaya binmek her zaman pahalı olmuştur zaten. morgulus morgulus morgulus
Yazdığım aykırılığın yanlış anlaşılmasını istemem. Ben sadece modifiye anlamında arabayla ilgilendiğim için böyle yazdım.
Ne yapim abi aykırı olmak ruhumda var. morgulus morgulus morgulus Araba dediğin bastınmı gidecek de yakacak da yoksa ne yapim arabayı ben. morgulus morgulus morgulus
Akıllı bi adam olsaydım aklı başında aile arabasına binerdim. morgulus morgulus morgulus
Ayrıca yazmayı unuttum araçta olmazsa olmaz 1500 Watt müzik sistemi sesi açacan çıstak çıstak gezecen morgulus morgulus morgulus
Selçuk TAVŞAN A Rh(+)
Yaş: Plakayı buldu morgulus 31
2000 Suzuki Grand Vitara 2.5 V6 Otomatik
Memleket: HATAY/Payas
İSTANBULA DÖNÜŞ HAZIRLIĞI YAPIYOR

Kullanıcı avatarı
PIXELYUS
Uzman Çavuş
Mesajlar: 523
Kayıt: 22 Şub 2012 23:13
İletişim:

Re: tork nedemek

Mesaj: # 163230Okunmamış mesaj PIXELYUS
01 Şub 2013 01:16

süper. Teşekkürler
Şu tork beygir olayını hiç kafam sarmıyordu.
Bu iyi oldu :)
ilker Konuk (36)
<< G. Vitaracısın dediler kız vermediler >>
(0Rh+)

Kullanıcı avatarı
oguz1134
Yüzbaşı
Mesajlar: 4187
Kayıt: 21 Oca 2010 22:59
Konum: ISTANBUL
İletişim:

Re: tork nedemek

Mesaj: # 163246Okunmamış mesaj oguz1134
01 Şub 2013 11:13

otomobil möhendisleri şöyle der.. :arrow: tork yarış kazandırır..beygir araba sattırır.. :idea:

otomobil üretçilerinin derdide zaten şatış + kar amaçlıdır..nabza göre şerbet hesabı.. :!:

beygiri arac nerde verir.. :?: devir göstergesi kırmızıya geldiğinde.. :idea: yani max. devirde.. :idea: peki kim aracını hep 6500 devirde kullanırda ..hep beygir ister bu millet işin orasını kimse anlamış degil bende cakamadım zaten.. morgulus

torku her arac motoru şu devirde verir diye bir şey yoktur.. :idea: kimi arac 2000 devirde verir torku devir saati 2bini gösterdiğinde koltuğa yapıştırır.. :!: kimide 4-5 bin devire glmeden kimsecikler yoktur..mesela bizim benzinli suziler.. ;)

size otomobil tarihinden bir örnek vereyim pejo 1,9 gti 205 bu aracı hiç bir civatasına dokunmadam tam 14 sene üretti neden cok tutuldu..ve tarihindede başka bir aracı daha yok ..bu şekil..2bin devir cıvarı tork verir..yani düşük devirde asılmaya başlar turbosu murbosu yok harbi atmosferik,, 8 sibob tek eksantirik.ohc motoru vardır..teknoloji fakiride denilebilir.. :idea:
0>100 7saniye standartı.. ;) şaka gibi.. ;) 2. vitesle ebeleyemedigi subaru ,bmv vs zor cıkar.. ;) 880 kg >130 eşek..+ düşük devirde muhteşem tork = dünyanın en zevkli aracı + en cok kaza yapanı.. :idea: yürüyeni kalmadı hepsi hurda oldu.. morgulus
880 kg lik aracın frenine basınca yerleri lastikler cizip iz yapıyor ..tek kusuru bi yere vurmadan duramıyor olmasıydı.. morgulus max.süratide 210km/h tır ..gencliğimde bitanesine 4 yıl kadar binmişliğim var.. ;) şimdilerde ise gidip kapısını filan tutunca inçecik ben gençken cok da akıllı degilmişim ben bunamı binmişim yaw diyorum.. morgulus

porche ,ferrari ,masarati,subaru ,evo,vs bunların ismini yazın gogıla yanınada specs yazın verilerine bakın hepsi turbolu muhteşem araclar ..ama tork muhabbeti konusu 4-5 bin devir sonralarıdır..6 bin devirdede o aracları yolda tutmak döt.isteyen bi durumdur derim..

sonda bir örnek vereyim 1990 modelinden tutunda 2013 modeline kadar olan saab marka aracın turbolu bir modelinin spec lerine göz atarsanız..tork devrini bazıları 1850 devirde bile vereni vardır..benzinli + turbolu hiç bir aracta bu yok.. :!: bu degerler ancak mazotluda mümkün derim..
fabrikası zırt pırt iflas ediyor..kacıncıya etti sayamadım.. morgulus demekki millet tork mork istemiyormuş..derim..hiç de bilinen tutulan bir arac olamadı dünya capında..satış adedi bakımından.. 2.3 turbo motorlu olanın üzerine arac tanımam..yada digerleri aracsa bu uçak derim..klawyeden ekrandan anlatılması zor mümkün degil ..koltuğuna binip gazlamayan bilemez..bir durumdur.. :idea: 2.0 16v. turbolusuna 185 eşekliğine binmişliğim var anlatılmaz yaşanır bi durumu var..

ful modifiyeli bagıran böğüren araclarla trafikte makas falan yapan genclerin yanından vırt diye gecince araclarının yürümediğini sadece böğürdügünü anlıyor..cok da fena oluyorlardı.. morgulus

tork işi ortaya karışık bir durum.. :idea: motorun tasarım aşamasında ki yapısıyla alakalı..düşük devirde torku üreten makina cok devir vermeden kullanılır az yakar..cabuk aşınmaz..+ zevk verir..derim..devirli alfa ,bmw motorları gibi olanlar cok çalışıp genc yaşta yag yakmayada mahkum olup ..biraz da sarfiyatları yüksek olur.. :!: anlatabildimse.. :)
Oğuz Hekimoğlu
İstanbul/B.cekmece,mimaroba
kendi 61 modelcipi 2001
KONULARIMA EKLEDİĞİM RESİMLERİ GÖREMİYORSUNUZ.. ;)
YILLIK 400 USD HARAÇ İSTİYOR BENDEN ..
YOKSA VERMEM SİLERİM HAA,, DİYO TEHDİT EDİYOO POLİSE GİTME,,PARAYI VER RESİMLERİ AL DİYOO resimleri silmedim ve benden kaynaklanan bi sorun değil.. bilğiniz olsun..

Kullanıcı avatarı
Offroadpassion
SITE ADMIN
Mesajlar: 18656
Kayıt: 21 Oca 2010 15:21
İletişim:

Re: Tork ve Beygir Gücü Nedemek

Mesaj: # 163270Okunmamış mesaj Offroadpassion
01 Şub 2013 17:21

Konu çok keyifli olmuş, tüm mesajları daha uygun bir zamanımda okuyup bende yorum ekliyecem, elinize sağlık, bu muhabbet sürer bence.
Site Admin

Kullanıcı avatarı
aykuttaner
Er
Mesajlar: 36
Kayıt: 18 Oca 2013 00:00
Konum: bursa
İletişim:

Re: tork nedemek

Mesaj: # 163280Okunmamış mesaj aykuttaner
01 Şub 2013 20:01

MudMonster yazdı:verdiğin bilgiler için teşekkürler.
Ben olaya modifiye yönünden girmek istiyorum. Karşılaştırdığın motorlar iki farklı karaktere sahip motorlardır. FSI tip motorların buji sistemleri normal motorlara göre farklıdır. beygir odaklı bir motordur. TSI tip motor turbo beslemeli bir motordur ve tork + beygir odaklıdır.
Dizel motorlarda tork değerlerinin fozla olması turbo beslemeli olduğundandır. SDI yani turbo beslemesi olmayan dizel motorlar tork ve beygir yönünden kısırdır.
Saymış olduğum motorlar içerisinden yapılacak bazı değişmelerle(modifiye ile) tork üretme devrinin uzatılabileceği ayrıca araca ekstra beygir gücü katabilecek tek bir motor var o da TSI motordur. araca yapacağınız değişimler ise:
1) rahat nefes aldırmak: Spor hava filtresi
2) alınan havanın dışarı rahat atılması: Egzost sistemi
3) aracın maruz kaldığı hava direncini azaltmak ve araç altına giren hava akışını azaltmak: Body kit, Spoiler, Spor yay ve amartisör.
4) turboyu herzaman izleyip takip etmek: Turbo timer, Blow-off, Turbo basınç göstergeleri
5) güvenlik için fren mekanizması güçlendirmesi.
6) olmazsa olmaz diferansiyel kilidi.
7) vites dişli oranlarında büyütme ve ayna mahruti.
Bu işlemler pahalı ama zevkli bir araç haline gelir. hem tork hem beygir olarak iki kat artar hem de yakıt artar. Yani zevkli bir arabaya binmek her zaman pahalı olmuştur zaten. morgulus morgulus morgulus
Yazdığım aykırılığın yanlış anlaşılmasını istemem. Ben sadece modifiye anlamında arabayla ilgilendiğim için böyle yazdım.
Ne yapim abi aykırı olmak ruhumda var. morgulus morgulus morgulus Araba dediğin bastınmı gidecek de yakacak da yoksa ne yapim arabayı ben. morgulus morgulus morgulus
Akıllı bi adam olsaydım aklı başında aile arabasına binerdim. morgulus morgulus morgulus
Ayrıca yazmayı unuttum araçta olmazsa olmaz 1500 Watt müzik sistemi sesi açacan çıstak çıstak gezecen morgulus morgulus morgulus
aslına bakarsan bende tam olarak olayın bu yönünü öğrenmek içi araştırmalar yapıyordum , sağol çok yararlı oldu
suzuki gr. vit. 2.0 - 2005,
şile/İST - BURSA
D.T. 1969,
B Rh(-)
Lastik izinden başka bir şey bırakma !...
Anılardan başka bir şey götürme !...
Zamandan başka bir şey öldürme ! ...
Görüntüden başka bir şey alma ! ...

Cevapla

“GENEL ARAÇ SİSTEMLERİ” sayfasına dön

Kimler çevrimiçi

Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 45 misafir